Wat Is Duurzame Kleding? [Betekenis, Informatie & Uitleg]

Duurzaam is in. Op steeds meer plekken om je heen hoor je erover. Tijdens het nieuws wordt er steeds vaker aandacht geschonken aan duurzame onderwerpen zoals de klimaattop en nieuwe windmolenparken. Het zal je ook niet ontgaan zijn dat steeds meer bedrijven zeggen dat ze duurzaam bezig zijn.

Supermarkten adverteren met duurzaam gekweekte vis en automerken zeggen duurzaam te zijn met hun nieuwe modellen. Ook grote kledingmerken doen volop mee. Steeds meer merken brengen een duurzame lijn uit. Maar wat is duurzame kleding dan precies? En klopt het wel dat deze kleding echt duurzaam is?

Wat is duurzaam?

Om antwoord te geven op deze vraag moeten we eerst bekijken wat “duurzaam” dan precies is. Er zijn op internet vele definities te vinden, maar die komen in de basis op hetzelfde neer. Door de Wereldcommissie voor Milieu en Ontwikkeling wordt duurzaamheid omschreven als “de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen”. Een hele mond vol. Het het komt er op neer dat we de aarde niet uitputten met het maken van producten, maar er voor zorgen dat ook latere generaties er nog volop gebruik van kunnen maken.

In de bedrijfseconomie wordt dit ook wel een balans tussen People, Planet en Profit genoemd. Een bedrijf zorgt er dan voor dat er bij het maken van producten ook rekening wordt gehouden met de aarde (Planet), de mensen die er wonen (People), maar dat er tegelijkertijd nog wel winst wordt gemaakt (Profit). Deze manier van bedrijfsvoering wint de laatste jaren steeds meer aan terrein.

Kijken naar deze definitie van duurzaamheid moet er voor duurzame kleding dus rekening gehouden worden met de aarde en de mensen, en mag een kledingmerk zich niet enkel richten op het maken van winst.

Rekening houden met de aarde

Met de productie van kleding rekening houden met de aarde. Hoe kan een kledingmerk dat aanpakken? Hier komen twee belangrijke onderdelen van kledingproductie in beeld: het produceren van het materiaal waar de kleding van wordt gemaakt en daarbij het proces van het verven en behandelen van dat materiaal.

Kledingmaterialen

Er zijn meerdere materialen mogelijk als je duurzame kleding wilt maken (zoals te lezen op deze pagina over de eerlijkheid van mode). Ten eerste is het natuurlijk belangrijk dat je een materiaal kiest wat geschikt is voor de toepassing van het kledingstuk. Voor sportkleding is ander materiaal nodig dan voor bedrijfskleding of een galajurk. De mogelijkheden zijn eindeloos, maar een aantal veel voorkomende zijn:

Biologisch katoen
Katoen komt van een plant en wordt verbouwd zoals ieder ander gewas. Net zoals iedere andere plant is katoen dan ook gevoelig voor beestjes en ziektes. Om dit te voorkomen worden de gewassen bespoten met chemische bestrijdingsmiddelen. Dit zorgt voor meer katoenoogst, maar is super schadelijk voor het milieu omdat deze chemicaliën in de bodem en het grondwater terecht komen. Katoen is dan ook een van de meest vervuilende landbouwproducten ter wereld!

Gelukkig is er biologisch katoen. Dit is dezelfde plant, maar bij de productie worden geen bestrijdingsmiddelen gebruikt. In plaats daarvan worden er bepaalde insecten ingezet om de beestjes te bestrijden die de katoen aantasten. Daarbij wordt veel aandacht besteed aan zogeheten wisselteelt: steeds variëren op de landbouwgrond met andere gewassen zodat deze niet wordt uitgeput. Tot slot is een belangrijk verschil dat biologisch katoen met de hand wordt geplukt. Waarom? Machinaal plukken is alleen mogelijk met een chemisch ontbladermiddel.

Bamboe
De bamboeplant is ook een mooi duurzaam alternatief voor normaal katoen. Bamboe is een echte krachtpatser. Deze plant is zeer resistent voor ziektes en beestjes en er zijn dus geen bestrijdingsmiddelen nodig. Ook groeit de plant op plekken waar weinig voedingsstoffen in de bodem zitten, dus hoeft er geen kostbare landbouwgrond te worden vrijgemaakt. Daarbij gebruikt de plant zeer weinig water. En onder deze omstandigheden groeit de plant alsnog met een meter per dag!

Gerecycled polyester
Als je denkt aan duurzaam dan denk je niet gelijk aan polyester. Toch is van dit materiaal zeer veel kleding gemaakt. Voor sportkleding zou je het verwachten, maar ook in veel andere kledingstukken is polyester verwerkt. Polyester wordt gemaakt uit ruwe aardolie. Dit is natuurlijk niet erg duurzaam. Daarbij is er zeer veel vervuiling van plastic in de natuur. Gelukkig kunnen er mooie dingen gemaakt worden van al dat plastic afval. De chemische samenstelling van een nieuwe polyester vezel is namelijk precies hetzelfde als een gerecyclede vezel! Je kunt dus prima plastic afval hergebruiken en er mooie nieuwe producten van maken, zoals kleding.

Behandelen van de materialen

Als de stof is gemaakt moet deze nog worden geverfd en wordt deze voor verschillende toepassingen behandeld met chemicaliën. Helaas gebeurt het heel vaak dat hiervoor giftige stoffen worden gebruikt. Fabrieken die dit gebruiken dumpen vaak het afval hiervan gewoon in de rivier. Maar ook als het kledingstuk in gebruik is genomen komen deze stoffen nog in de natuur terecht via de wasmachine.

Dit is een groot probleem bij bijvoorbeeld weekmakers. Deze chemicaliën worden gebruikt om een kledingstuk zacht en minder breekbaar te maken, maar verstoren ook de hormoonhuishouding. Door deze stoffen in de rivier te dumpen worden het leven in het water zwaar aangetast. Recentelijk heeft Greenpeace onderzoek gedaan naar kledingstukken van 141 merken. Ze vonden in 31 daarvan deze weekmakers!

Helaas zijn weekmakers maar een enkel voorbeeld van schadelijke chemicaliën die gebruikt worden in kleding. In een ander onderzoek in Zwitserland werden 153 kledingstukken onderzocht op kankerverwekkende stoffen. Daar werd in 26 kledingstukken schadelijke en ziekmakend materiaal gevonden!

Voor duurzame kleding is het dus belangrijk om vooral natuurlijke materialen te gebruiken om de stof te bewerken. Als er geen natuurlijke variant beschikbaar is, zorg dan ten minste voor een middel dat niet schadelijk is. Schadelijk of niet, een fabriek mag het nooit in de natuur dumpen!

Rekening houden met de mensen

Deze chemicaliën tasten de natuur aan, maar natuurlijk zijn ze ook super schadelijk voor de mensen die er mee moeten werken. De kledingindustrie staat er om bekend zeer slecht met kledingarbeiders in lage lonen landen.

Lage lonen

Het salaris van de kledingarbeider is maar een zeer klein gedeelte van de kostprijs van een kledingstuk. Zie ter illustratie deze afbeelding:

Gevaarlijke werkomstandigheden

Als dat nog niet genoeg is werken ze vaak ook onder zeer gevaarlijke omstandigheden. Eigenaren van kledingfabrieken in lage lonen landen investeren vaak niet in de veiligheid. Dat werd al duidelijk door de chemicaliën waar ze mee moeten werken, vaak onbeschermd. Ook de gebouwen waar mensen in moeten werken zijn gevaarlijk. Zo gebeurt het regelmatig dat er brand uitbreekt omdat elektriciteitskabels niet goed zijn weggewerkt. Helaas storten fabrieken ook wel eens in door nalatigheid in het onderhoud.

Dat is duurzame kleding!

Kleding is dus echt duurzaam als er bij de productie niet enkel wordt gekeken naar winst, maar echt rekening wordt gehouden met mens en milieu. Als klant kun je dat op verschillende manieren controleren. Er zijn verschillende keurmerken waar je op kunt letten. Kijk voor een overzicht eens op de website van Milieu Centraal.

Je zult merken dat duurzame kleding duurder is dan je gewend bent. Dit is helaas onvermijdelijk als je deze op een goede manier wilt produceren. Eigenlijk moet je het andersom bekijken: een kledingstuk voor een paar euro, dat kan toch eigenlijk niet?

Dit was een gastbijdrage van Remco Harmsen van Pure Sportswear.

Gerelateerde modetips:

Beste eco/milieuvriendelijk wasmiddel [Aanrader 2024]